Στα ΦΝΕ περιλαμβάνονται η Ελκώδης κολίτιδα (ΕΚ) και η νόσος Crohn (NC), δύο νοσήματα που σε πλήρη ανάπτυξη επιφέρουν ατελείωτο πόνο μέχρι εξουθένωσης.

Συμπτώματα ΕΚ
Η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει μόνο το παχύ έντερο, κατά κανόνα την επιφανειακή εσωτερική επίστρωσή του και χωρίς να αφήνει ενδιάμεσα κομμάτια εντέρου χωρίς προσβολή. Εκδηλώνεται ως:

• Ελκώδης πρωκτίτιδα. Η φλεγμονή εντοπίζεται κοντά στον πρωκτό κι εκδηλώνεται πολλές φορές μόνο με αιμορραγία στα κόπρανα. Άλλοτε μπορεί να παρατηρείται πόνος στον πρωκτό και μικρές κενώσεις. Η μορφή αυτή μάλλον είναι και η πιο ήπια.
• Ορθοσιγμοειδίτιδα. Προσβάλλεται το ορθό και το τελικό κομμάτι του σιγμοειδούς, εκδηλώνεται δε με κοιλιακό άλγος, κράμπες, αιματηρές διάρροιες και τεινεσμό, δεδομένης της δυσχέρειας στην κένωση, που προκαλείται.
• Αριστερή κολίτιδα. Προσβάλλεται ακόμη μεγαλύτερη έκταση του παχέος, μέχρι την περιοχή του σπλήνα, στα δε σημεία και συμπτώματα επιπροστίθεται σχετική απώλεια βάρους.
• Πανκολίτιδα. Προσβολή του παχέος στο σύνολό του επιφέρει βαριά γενική κατάσταση με αδυναμία και μεγάλη απώλεια βάρους.
• Κεραυνοβόλος κολίτιδα. Σπάνια και απειλητική για τη ζωή μορφή, που προσβάλλει σχεδόν όλο το παχύ έντερο, προκαλώντας οξέα φαινόμενα με ακατάσχετες αιματηρές διάρροιες, άλγος κι αφυδάτωση μέχρι shock. Όχι σπάνια συνοδεύεται από βαριές επιπλοκές, όπως διάτρηση του εντέρου και τοξικό μεγάκολο.

Συνήθως οξέα επεισόδια ακολουθούνται από μακρές περιόδους ύφεσης, ενώ στην πλειονότητα των περιπτώσεων απαντάται η μετρίας βαρύτητας μορφή με καθ’υπεροχήν εντόπιση στον πρωκτό.

Συμπτώματα NC
Η εντόπιση της φλεγμονής μπορεί να είναι οπουδήποτε από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Προσβάλλονται και βαθύτερα στρώματα πλην της επιφανειακής επίστρωσης του εντέρου, χαρακτηριστικό δε της νόσου, που τη διακρίνει και από την ΕΚ, είναι η διακεκομμένη, δίκην πλακόστρωτου, προσβολή του πεπτικού σωλήνα. Συνηθέστερα προσβάλλεται ο τελικός ειλεός και το παχύ, ενώ από τις διαδοχικές φλεγμονές συχνά αναπτύσσονται στενώσεις και συρίγγια. Τα σημεία και συμπτώματα ποικίλλουν από ήπια μέχρι οξέα, η δε εισβολή της νόσου μπορεί να είναι σταδιακή ή αιφνίδια χωρίς προειδοποιητικά σημεία.

Συνηθέστερα παρατηρούνται:

• Διάρροια.
• Κοιλιακό άλγος – κράμπες.
• Αίμα στα κόπρανα.
• Έλκη.
• Ανορεξία – απώλεια βάρους.

Ασθενείς με νόσο Crohn εμφανίζουν επίσης:

• πυρετό
• κόπωση
• αρθρίτιδα
• ιρίτιδα
• διαταραχές δέρματος
• χολαγγειίτιδα
• καθυστερημένη ανάπτυξη και σεξουαλική δυσλειτουργία

Αιτιολογία
Άγνωστη παραμένει η αιτιολογία της νόσου. Η διατροφή και το stress φαίνεται, ότι διαδραματίζουν ενεργό ρόλο, ενώ ενοχοποιείται ακόμη δυσλειτουργία στο ανοσοποιητικό σύστημασυνεπεία βακτηριακής προσβολής, όπως και κληρονομική επιβάρυνση.

Παράγοντες κινδύνου
Προσβάλλουν σε ίδια συχνότητα άνδρες και γυναίκες.

• Ηλικία. Εμφανίζονται συνήθως πριν την ηλικία; των 30.
• Εθνικότητα. Συχνότερες στους λευκούς.
• Οικογενειακό ιστορικό
• Λήψη ισοτρετινοΐνης. Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της ακμής.
• Κάπνισμα. Οδηγεί σε βαρύτερη εικόνα NC, με συχνές επιπλοκές.
• Αναλγητικά. Η ιμπουπροφαίνη, η ναπροξένη και η ασπιρίνη πιθανόν να επιβαρύνουν προϋπάρχουσα ΦΝΕ.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: διαμονή σε ανεπτυγμένες περιοχές, η οποία σχετίζεται με κατανάλωση λίπους. Διαμονή σε βόρειες χώρες επίσης.

Επιπλοκές

• Εντερική στένωση ή και απόφραξη
• Έλκη
• Συρίγγια
• Ραγάδα δακτυλίου
• Δυσαπορρόφηση
• Καρκίνος παχέος εντέρου
• Άλλα εξωεντερικά προβλήματα υγείας