Ορισμός
Πρόκειται για μια επώδυνη, επιμήκη, συχνά αιμορραγούσα σχισμή στην έξοδο του πρωκτικού καναλιού, η οποία συνήθως επεκτείνεται σε βάθος μέχρι τους μυς (έσω σφιγκτήρας), παρατηρείται δε κατά την 6η ώρα, δηλαδή προς τον κόκκυγα.
Διακρίνεται σε οξεία και χρόνια (παραμονή της πέραν του μήνα), συνηθέστερα είναι μονήρης, ενώ η παρουσία πολλαπλών ραγάδων και κυρίως σε μη συνηθισμένες θέσεις σχετίζεται συνήθως με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (Ν. Crohn – Ελκώδης κολίτιδα).

Αιτιολογία
Σε μηχανικό τραυματισμό του τοιχώματος του πρωκτού, κατά τη διέλευση σκληρών κοπράνων (χρόνια δυσκοιλιότητα), όταν τα ευαίσθητα στρώματα (βλεννογόνος – υποβλεννογόνιος) στην κυριολεξία συνθλίβονται μεταξύ των κοπράνων και του υποκείμενου υπερτονικού σφιγκτήρα. Η υπερτονικότητα του σφιγκτήρα καθιστά ίσχαιμη την τραυματική περιοχή, δηλαδή παρακωλύει την αρτηριακή άρδευση, οξυγόνωση κι επομένως επούλωση του “ραγέντα” ιστού, συμβάλλοντας έτσι σε έναν φαύλο παθογενετικό κύκλο.

Συμπτωματολογία
Ο τραυματισμός, σχίσιμο, γίνεται άμεσα αντιληπτός κατά την κένωση με ιδιαίτερα έντονο, οξύ, νυγμώδες άλγος, που συνήθως παραμένει λίγες ώρες μετά την κένωση, για να επανεμφανισθεί με την επόμενη. Αντιληπτή γίνεται επίσης και η μικροαιμορραγία από το σκίσιμο των ιστών στη λεκάνη ή το χαρτί τουαλέτας, ενίοτε δε αυτή είναι μαζική.

Θεραπεία
Η θεραπεία της οξείας ραγάδας, αλλά και αρχικά της χρόνιας, είναι αυστηρά συντηρητική. Ο ασθενής ενθαρρύνεται να μην αναβάλλει τις κενώσεις του, διότι η παραμονή των κοπράνων εντός της ορθικής ληκύθου συμβάλλει στην επιπλέον αφυδάτωσή τους, καθιστώντας τα ακόμη πιο σκληρά. Συστείνονται επίσης αυξημένη διαιτητική πρόσληψη φυτικών ινών και νερού. Τέλος χορηγούνται φαρμακευτικά σκευάσματα, που μαλακώνουν τα κόπρανα, όπως και τοπικές αλοιφές με ποικίλλη δράση (μυοχαλαρωτική, αγγειοδιασταλτική, αναισθητική). Εάν με τα συντηρητικά αυτά μέτρα δεν ιαθεί ή υποτροπιάσει η ραγάδα, καταφεύγουμε στη χειρουργική αντιμετώπιση, συνηθέστερα με χρήση Laser ή R-F για τον τοπικό καθαρισμό της ραγάδας και τη μερική σφιγκτηροτομή, που θα επιφέρει κατάργηση του σπασμού και κατ’ επέκταση του παθογενετικού φαύλου κύκλου. Η επέμβαση πραγματοποιείται στο χειρουργείο, υπό επισκληρίδιο συνήθως αναισθησία και διαρκεί περί τα 15 λεπτά.