Τι είναι ο σπλήνας
Είναι ένα συμπαγές όργανο πλήρες αίματος πίσω από τις κατώτερες πλευρές αριστερά. Πρόκειται για μια αποθήκη των ερυθρών αιμοσφαιρίων, με αρκετή όμως ποσότητα και των “μακροφάγων” λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία λειτουργούν ως αντιμικροβιακό φίλτρο. Ο σπλήνας αποτελεί μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος και συμμετέχει επίσης στην απομάκρυνση γηρασμένων και κατεστραμμένων στοιχείων του αίματος από την κυκλοφορία. Βοηθάει στηυν αναγνώριση και την εξουδετέρωση μικροβίων, ενώ παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του αριθμού των αιμοπεταλίων, λευκών κι ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος.

Πώς τίθεται η ένδειξη της σπληνεκτομής
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι, που επιτάσσουν την αφαίρεση του σπλήνα. Ο πιο συχνός είναι η ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα (ΙΤΡ). Τα αιμοπετάλια είναι κύτταρα του αίματος, που συμβάλλουν στη δημιουργία του θρόμβου. Στην αιμολυτική αναιμία, κατά την οποία καταστρέφονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια, επιβάλλεται η αφαίρεση του σπλήνα για την αποφυγή μεταγγίσεων. Εξάλλου συγγενείς καταστάσεις, που επιδρούν στο σχήμα των ερυθροκυττάρων, όπως είναι η σφαιροκυττάρωση και η θαλασσαιμία, συχνά απαιτούν την αφαίρεση του σπλήνα. Άλλες ασθένειες, όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα, απιτούν επίσης σπληνεκτομή, όταν προσβάλλουν το όργανο. Τέλος η επέμβαση είναι συχνά αναπόφευκτη σε περιπτώσεις όγκων, αγγειακών βλαβών της σπληνικής αρτηρίας ή φλέβας, καθώς και σε περιπτώσεις σπληνικού εμφράκτου, αποστήματος ή κύστης.

Πώς γίνεται η διάγνωση αυτών των νοσημάτων
Για τις αιμοτολογικές παθήσεις τυπικά απαιτούνται γενική αίματος, εξέταση του δείγματος στο μικροσκόπιο (πλακάκι) και συχνά βιοψία μυελού των οστών. Στις άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία και στο σπινθηρογράφημα.

Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής επέμβασης
Ποικίλλουν ανάλογα με τη γενική κατάσταση και υγεία του ασθενούς, όμως κατά κανόνα προσφέρει:

• λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο
• συντομότερη νοσηλεία
• ταχύτερη επάνοδο στην προ επέμβασης κατάσταση και σίτιση με στερεά τροφή
• ταχύτερη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες
• καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα

Ποιος είναι υποψήφιος για τη λαπαροσκοπική τεχνική
Η πλειψηφία των ασθενών μπορεί να χειρουργηθεί λαπαροσκοπικά. Η εμπειρία του χειρουργού θεωρείται κρίσιμη. Όταν το μέγεθος του οργάνου είναι σημαντικό, παρουσιάζονται τεχνικές δυσκολίες. Κρίσιμη επίσης είναι η προεγχειρητική μελέτη του αρρώστου, ώστε να ληφθεί ασφαλώς η απόφαση για τη λαπαροσκοπική ή μη προσπέλαση.

Τι προετοιμασία χρειάζεται

• κλασικός προεγχειρητικός έλεγχος
• αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός δύο εβδομάδες προ του χειρουργείου
• διαθέσιμοι σάκκοι ερυθρών κι αιμοπεταλίων κατά περίπτωση
• πιθανότητα προετοιμασία και καθαρισμός του εντέρου
• έγκαιρη διακοπή ασπιρινούχων, αντιφλεγμονωδών και βιταμίνης Ε σκευασμάτων μία εβδομάδα πριν την επέμβαση
• περιορισμός του καπίσματος

Πώς γίνεται η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή
Ο ασθενής τοποθετείται στο χειρουργικό τραπέζι σε ελαφρά δεξιά πλάγια θέση με μικρή γωνίωση του τραπεζιού, ώστε να εκπτύσσεται το αριστερό υποχόνδριο. Εισάγεται σε πλήρη, γενική αναισθησία. Ακολούθως διενεργείται μία μικρή οπή 11mm στον ομφαλό, απ’ όπου εμφυσείται CO2 και φουσκώνει η κοιλιά. Διά της οπής αυτής εισάγεται επίσης τηλεσκοπική κάμερα υψηλής ευκρίνειας, με την οποία επισκοπείται η κοιλιά στο σύνολό της. Υπό άμεση όραση εισάγονται άλλες τρεις ή τέσσερις κάνουλες για τα υπόλοιπα εργαλεία. Ακολουθεί η παρασκευή του αγγειακού μίσχου του οργάνου, η απολίνωση των αγγείων του, η διαίρεση των συνδέσμων του και η αφαίρεσή του μέσα σε ειδική σακκούλα, μετά το θρυμματισμό του οργάνου, ώστε να χωράει να αποσυρθεί από μία σχετικά μικρή τομή.

Απολίνωση αγγειακού μίσχου

Σε μερικές περιπτώσεις ο χειρουργός αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη λαπαροσκοπική προσπέλαση και να τη μετετρέψει σε ανοικτή, λόγω δυσχερειών ή άλλων προβλημάτων. Τέτοια είναι η παχυσαρκία, οι προγενέστερες επεμβάσεις στην κοιλιά, που δημιουργούν συμφύσεις και η διεγχειρητική αιμορραγία.

Η απόφαση για μετατροπή δεν είναι αποτυχία και πάντοτε γίνεται με κριτήριο την ασφάλεια του ασθενούς.

• πνευμονία
• φλεγμονή στις θέσεις, που εισήλθαν οι κάνουλες
• εσωτερική αιμορραγία
• απόστημα στην περιοχή της σπληνεκτομής
• παγκρεατίτιδα και παγκρεατικό συρίγγιο
• μετεγχειρητική κήλη στις τομές του κοιλιακού τοιχώματος
• οξεία πνευμονιοκοκκική λοίμωξη μετά σπληνεκτομή, για την αποφυγή της οποίας επιτελείται εμβολιασμός προεγχειρητικά