Αποτελεί το συχνότερο καρκίνο των ενδοκρινών αδένων (90%). Το γεγονός ότι ανευρίσκεται σε ποσοστό 5-35% σε θυρεοειδείς από νεκρορομικό υλικό, καθώς και το υψηλότατο ποσοστό ίασης, το οποίο εμφανίζει (5ετής επιβίωση στο 85%), αποδεικνύει τη σπουδαιότητα της πρώιμης διάγνωσης.

Τύποι καρκίνων θυρεοειδούς

• θηλώδης (60-80%)
• θυλακιώδης (10-30%)
• μυελοειδής (5-10%)
• αναπλαστικός (5%)

Παράγοντες κινδύνου

• Ιστορικό ακτινοβολίας στην παιδική ηλικία. Ακτινοβολία στην παιδική ηλικία στην περιοχή του τραχήλου αυξάνει την πιθανότητα καρκίνου του θυρεοειδούς. Ο θυρεοειδής αδένας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στην έκθεση της ακτινοβολίας στην διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
• Προϋπάρχουσα θυρεοειδική νόσος. Πολλές φορές καλοήθης θυρεοειδική νόσος προϋπάρχει της αναπτύξεως της κακοήθειας (π.χ. νόσος Grave’s, θυρεοειδίτιδα Hashimoto).
• Κληρονομικό Ιστορικό. Σπάνια οικογενή σύνδρομα συσχετίζονται με αυξημένη επίπτωση θυρεοειδικών όζων και καρκίνων (π.χ. σύνδρομο Gardner’s, σύνδρομο Gawden, σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας).
• Φύλο. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι 2-4 φορές συχνότερος στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.
• Ηλικία. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι σπάνιος στα παιδιά και σε ηλικία κάτω των 16. Στις γυναίκες αυξάνει από 16-40 και εν συνεχεία παρουσιάζει ύφεση. Η κακοήθεια στους άνδρες είναι συχνότερη άνω των 60 ετών. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι από 45-50 ετών.
• Βάρος. Αύξηση του βάρους συσχετίζεται με αυξημένη επίπτωση του καρκίνου του θυρεοειδούς.
• Ιωδιούχα. Αυξημένη αναφέρεται, η επίπτωση σε περιοχές ιωδοπενίας, όπου η ενδημική βρογχοκήλη παρουσιάζει αυξημένη εμφάνιση με κυρίως να επικρατούν οι θυλακιώδεις και οι αναπλαστικοί καρκίνοι, σε αντίθεση με τα θηλώδη που επικρατούν σε ιωδοεπαρκείς περιοχές και πιθανώς σε ιωδουπερεπαρκείς.
• Εθνικές διαφορές – Φυλή. Η διαφορετική επίπτωση του καρκίνου του θυρεοειδούς σε διαφορετικές εθνότητες οδηγεί στην μελέτη του παθογενετικού ρόλου γενετικών, περιβαλλοντικών, διαιτητικών και των συνδυασμό τους.

Προγνωστικοί Παράγοντες
Επειδή κάποιος έχει καρκίνο του θυρεοειδούς αυτό δεν σημαίνει ότι θα πεθάνει απ΄ αυτόν. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς θεραπεύεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων του.

Αρνητική πρόγνωση

• Παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων σε οποιαδήποτε ηλικία
• Άνδρες μεγαλύτεροι των 40 ετών και γυναίκες άνω των 50 ετών
• Θηλώδης καρκίνος με διήθηση πέραν της κάψας του θυρεοειδούς
• Θυλακιώδης καρκίνος με σημαντική διήθηση της κάψας του
• Μέγεθος του όγκου άνω των 5 εκατοστών

Ευνοϊκή πρόγνωση

• Άνδρες κάτω των 40 ετών και γυναίκες κάτω των 50 ετών
• Ασθενείς μεγαλύτεροι σε ηλικία με πρωτοπαθή όγκο μικρότερο των 5 εκατ. χωρίς διήθηση της κάψας.

Κλινική εικόνα
Ο καρκίνος του θυρεοειδούς εμφανίζεται στους περισσότερους ασθενείς με διόγκωση του θυρεοειδούς ή την παρουσία όζων, που αποκαλύπτονται από τον ίδιο τον ασθενή, είτε από το γιατρό του (>1,5 όζοι ψηλαφητοί, ανάλογα με την κατατομή του ασθενούς) ή σε τυχαίο απεικονιστικό έλεγχο στην περιοχή του τραχήλου ή στον έλεγχο για καλοήθη νόσο του θυρεοειδούς.

Είναι όγκοι ταχέως αναπτυσσόμενοι, σκληροί, με ανώμαλη παρυφή, συμφύονται στους γύρω ιστούς, μπορεί να είναι επώδυνοι στην ψηλάφηση, με συνοδό λεμφαδενοπάθεα, δυσκαταποσία, δύσπνοια και βράγχος φωνής.

Παρακλινικός έλεγχος

• Ο βιοχημικός έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση των Τ3, Τ4 και TSH ορού είναι απαραίτητος έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας. Κλινικά και βιοχημικά η λειτουργία του θυρεοειδούς παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα. Σπανίως θυλακιώδη ή και με μεταστάσεις παρουσιάζονται με κλινική εικόνα υπερθυρεοειδισμού.
• Η μέτρηση των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων είναι χρήσιμη για την διαφορική διάγνωση ή την συνύπαρξη με αυτοάνοση θυρεοειδική νόσο.
• Η μέτρηση της θυρεοσφαιρίνης δεν είναι δείκτης καρκίνου, γίνεται όμως ο αποκλειστικός δείκτης μόνο μετά την χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου του θυρεοειδούς. Αντίθετα η μέτρηση της καλσιτονίνης σε ασθενείς με όζους του θυρεοειδούς επιτρέπει την προεγχειρητική διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς, σε ποσοστό 1:200 διερεύνηση όζων θυρεοειδούς.
• Το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς είναι η πρώτη εξέταση στην κλινική αξιολόγηση του θυρεοειδούς. Έχει ευαισθησία στην απεικόνιση συμπαγών μεγέθους 3mm και κυστικών 2mm.Το υπερηχογράφημα διερευνά την λεμφαδενική διήθηση και την επέκταση της νόσου ενώ σήμερα με την υπερηχογραφική κατεύθυνση η παρακέντηση των όζων διευκολύνεται όταν δεν είναι ψηλαφητοί.
• Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς είναι απαραίτητο όταν η TSH είναι χαμηλή για τον έλεγχο της λειτουργικής δραστηριότητας όζων ή πολυοζώδους βρογχοκήλης για την αποκάλυψη της αυτονομίας τους. Σπινθηρογραφικά ένας όζος θυρεοειδούς μπορεί να είναι θερμός (λειτουργικός όζος) ή ψυχρός (μη λειτουργικός) και το σπινθηρογράφημα είναι διαγνωστικό μόνο για τη λειτουργική δραστηριότητα του όζου, όχι για την φύση του.
• Όζοι υπόηχοι με απουσία άλω, ανώμαλη παρυφή, αποτιτανώσεις και υπεραγγείωση στο Doppler συνήθως είναι κακοήθεις, ενώ αμιγώς κυστικοί σπάνια είναι, οι υπέρηχοι όζοι είναι καλοήθεις χωρίς ναι αποκλείεται το αντίθετο.
• H ακτινογραφία τραχήλου – θώρακος μας πληροφορεί για την έκταση της νόσου και την ύπαρξη απόφραξης της τραχείας. Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία για την επέκταση στο μεσοθωράκιο
• Η παρακέντηση δια λεπτής βελόνης (FNA) έχει ευαισθησία στην διάγνωση που φτάνει το 95% και θεωρείται η αποτελεσματικότερη εξέταση από όλες τις διαγνωστικές τεχνικές για την διαφορική διάγνωση των όζων. Η εφαρμογή της παρακέντηση μειώνει τις χειρουργικές επεμβάσεις από 35-75%, ενώ αυξήθηκε 2-3 φορές το ποσοστό των προδιαγνωσμένων καρκίνων του θυρεοειδούς, που παραπέμπονται για θυρεοειδεκτομή.