Πως γίνεται η διάγνωση;
Προκειμένου να τεθεί η διάγνωση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, είναι απαραίτητο να αποκλεισθεί οποιαδήποτε άλλη οργανική νόσος. Ο γιατρός θα λάβει λεπτομερές ιστορικό που θα αφορά το χρόνο έναρξης των συμπτωμάτων, το χαρακτήρα των ενοχλημάτων και τους εκλυτικούς παράγοντες και θα προβεί σε λεπτομερή κλινική εξέταση. Κατά την πρώτη εξέταση συνήθως απαιτείται αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος ρουτίνας, καθώς και εξέταση δείγματος κοπράνων για τον αποκλεισμό αιμορραγίας.

Εάν ο κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος είναι φυσιολογικός και το ιστορικό είναι συμβατό με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, μπορεί με ασφάλεια να τεθεί η διάγνωση και να ξεκινήσει η θεραπεία. Αν ο γιατρός έχει οποιαδήποτε αμφιβολία, μπορεί να απαιτήσει επιπλέον εξετάσεις, όπως ακτινογραφικό έλεγχο του παχέος εντέρου ή ενδοσκόπηση του κατώτερου πεπτικού συστήματος.

Υπάρχει περίπτωση το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου να εξελιχθεί σε κάτι σοβαρότερο;
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, παρά την ένταση των ενοχλημάτων και τη μακροχρόνια πορεία της, σε καμία περίπτωση δεν απειλεί τη ζωή του ασθενή. Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση του συνδρόμου με τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα), ούτε η νόσος προδιαθέτει στην ανάπτυξη νεοπλάσματος.

Θεραπευτική προσέγγιση
Ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, αποτελεί η κατανόηση από τον ασθενή της καλοήθους φύσης της νόσου. Αυτή θα επιτευχθεί μόνο με την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ του θεράποντα ιατρού και του ασθενή. Επειδή πρόκειται για νόσο με χρόνιο χαρακτήρα, πολλοί ασθενείς, μη μπορώντας να βρουν επαρκείς εξηγήσεις για τη φύση της ασθένειάς τους, περιφέρονται μεταξύ των γιατρών, αναζητώντας την “μαγική” θεραπεία. Και ενώ η συμπτωματική ανακούφιση μπορεί εύκολα να επιτευχθεί με απλές παρεμβάσεις, παρατηρείται το φαινόμενο να καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες φαρμάκων, χωρίς να επιλύουν ουσιαστικά το πρόβλημα του ασθενή.

Η θεραπευτική προσέγγιση της νόσου είναι κατά βάση εμπειρική, ενώ η φαρμακευτική αγωγή λίγα πράγματα μπορεί να προσφέρει. Σημαντική βοήθεια επίσης μπορούν να προσφέρουν οι εναλλακτικές θεραπευτικές τεχνικές, οι οποίες θα αναλυθούν σε άλλο κεφάλαιο.

Η εφαρμογή κατάλληλης δίαιτας είναι δυνατό να ελαχιστοποιήσει τα συμπτώματα. Συστήνεται στους ασθενείς να αποφεύγουν τις τροφές, που από την πείρα τους γνωρίζουν ότι μπορεί να επιδεινώσουν τα κοιλιακά ενοχλήματα. Επειδή η δυσανεξία σε κάποια είδη τροφής δεν μπορεί εύκολα να τεκμηριωθεί εργαστηριακά, συστήνεται η διακοπή της λήψης τους για ένα διάστημα 15 περίπου ημερών. Η βάση της διαιτητικής αγωγής περιλαμβάνει την αύξηση των προσλαμβανομένων φυτικών ινών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε με τροποποίηση του καθημερινού διαιτολογίου, ώστε να περιλαμβάνει λιγότερο λίπος και περισσότερες ίνες (όσπρια, φρούτα, λαχανικά, μαύρο ψωμί), είτε με προσθήκη συμπληρωμάτων που περιέχουν φυτικές ίνες στο συνηθισμένο διαιτολόγιο.

Με τον τρόπο αυτό αυξάνει ο όγκος των κοπράνων, προκαλώντας μικρή διάταση του αυλού του εντέρου και εμποδίζεται ο επώδυνος σπασμός του. Παράλληλα μπορούν να χορηγηθούν υδρόφιλες δυσαπορρόφητες κολλοειδείς ουσίες, όπως το ψύλλιο, οι οποίες κατακρατούν νερό στη μάζα των κοπράνων, εμποδίζοντας την αποβολή υδαρών κενώσεων. Στους ασθενείς που παρουσιάζουν κοιλιακή διάταση και πόνο μετά από πλούσιο γεύμα, συστήνεται να λαμβάνουν μικρές ποσότητες τροφής, σε συχνότερα χρονικά διαστήματα.

Η φαρμακευτική αγωγή έχει μικρή θεραπευτική αξία, η οποία περιορίζεται ακόμη περισσότερο λόγω των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων. Περιστασιακά είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν:

• Αντιδιαρροϊκά φάρμακα. Όταν το προέχον σύμπτωμα είναι η διάρροια, μικρές δόσεις λοπεραμίδης ή διφαινοξυλάτης/ατροπίνης μπορούν παρέχουν συμπτωματική ανακούφιση.
• Υπακτικά φάρμακα. Όταν η δυσκοιλιότητα είναι έντονη και επιμένει παρά την αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών, μπορούν να χορηγηθούν υπακτικά σκευάσματα, κυρίως αυτά που δρουν κατακρατώντας νερό στη μάζα των κοπράνων (λακτουλόζη, σορβιτόλη)
• Σπασμολυτικά φάρμακα. Χρησιμοποιούνται στην συμπτωματική αντιμετώπιση του κοιλιακού πόνου που προκαλεί ο σπασμός του εντέρου.
• Γαστροκινητικά φάρμακα. Αν και δεν έχει τεκμηριωθεί ακριβώς η δράση τους, υπάρχουν ενδείξεις ότι η σισαπρίδη μπορεί να ελέγξει την δυσκοιλιότητα στους ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
• Αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Χορηγούνται στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει έντονη συμπτωματολογία και προφανής συναισθηματική διαταραχή. Ακόμη και μικρές δόσεις των φαρμάκων αυτών, μπορούν να είναι αποτελεσματικές στον έλεγχο του πόνου.