Τα εκκολπώματα είναι προεκβολές (σάκκοι, φούσκες) του βλεννογόνου και του υποβλεννογονίου χιτώνα διαμέσου της κυκλοτερούς μυϊκής στοιβάδας του τοιχώματος του παχέος εντέρου.

Τύποι εκκολπωμάτων

Υπάρχουν δύο τύποι εκκολπωμάτων:

• Ο ένας αποτελεί επίκτητη πάθηση. Συνίσταται στην παρουσία πολλαπλών ψευδών εκκολπωμάτων ιδίως στο αριστερό κόλον και καλείται εκκολπωμάτωση
• Ο δεύτερος τύπος είναι σπάνιος και πιθανότατα συγγενής. Συνίσταται δε στην παρουσία ενός μονήρους αληθούς εκκολπώματος στο τυφλό ή στο ανιόν.

Κλινική εικόνα
Η εκκολπωμάτωση είναι ασυμπτωματική στο 80% των ασθενών και ανευρίσκεται τυχαία κατά τον ακτινολογικό έλεγχο με βαριούχο υποκλυσμό ή κολονοσκόπηση ή ακόμη και κατά την χειρουργική επέμβαση, που γίνεται για άλλο λόγο. Τα συμπτώματα που προκαλούν τα εκκολπώματα οφείλονται στις επιπλοκές τους που είναι:

• Αιμορραγία από το ορθό
• Φλεγμονή (εκκολπωματιτίδα)
• Αιμορραγία
• Η αιμορραγία είναι συχνά σοβαρή
• Ξεκινά αιφνίδια και χωρίς προειδοποιητικά σημεία
• Συχνά είναι από την αρχή μεγάλη
• Εμφανίζεται συχνότερα σε ηλικιωμένα με αρτηριοσκληρωτικές η υπερτασικές καρδιαγγειακές παθήσεις
• Σε πολλούς η αιμορραγία είναι το πρώτο και μοναδικό κλινικό σημείο μιας υπάρχουσας εκκολπωμάτωσης
• Η αιμορραγία είναι συχνά εκσεσημασμένη
• Σε ορισμένους είναι τόσο αθρόα που απαιτείται επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση
• Στους περισσότερους όμως η αιμορραγία θα σταματήσει με έντονη συντηρητική αγωγή και θα ακολουθήσει ο διαγνωστικός έλεγχος για την ανεύρεση της βλάβης με σιγμοειδοσκόπηση, γαστροσκόπηση, εκλεκτική αγγειογραφία των μεσεντερίων αγγείων με Tc 99m
• Eνώ τα περισσότερα εκκολπώματα εντοπίζονται στο αριστερό κόλον, αιμορραγούν περισσότερο τα εκκολπώματα του δεξιού κόλου

Εκκολπωματίτιδα

Είναι η πιο συχνή επιπλοκή της εκκολπωμάτωσης. Ο κίνδυνος εμφάνισης είναι συνάρτηση του αριθμού των εκκολπωμάτων, του μήκους του πάσχοντος εντέρου, της ηλικίας εμφάνισης και του μεσοδιαστήματος ασυμπτωματικής περιόδου.

Κλινική εικόνα

• Άλγος αριστερού λαγονίου βόθρου η υπογαστρίου, το οποίο μπορεί να είναι ήπιο η δυνατό, συνεχές η κολικοειδές
• Δυσκοιλιότητα ή διάρροιες ή και εναλλαγή τους, που ανακουφίζουν τον ασθενή
• Μικροσκοπική απώλεια αίματος με τα κόπρανα
• Ναυτία κι έμετος
• Πυρετός
• Δυσουρικά ενοχλήματα λόγω φλεγμονώδους διήθησης της ουροδόχου κύστεως
• Πιθανώς ψηλαφητή μάζα στον αριστερό λαγόνιο βόθρο ή εντός της πυέλου

Η βαρύτητα της κλινικής εικόνας εξαρτάται:
Από τις επιπλοκές της νόσου που είναι:

• Η αιμορραγία (25%)
• Η μυϊκή υπερτροφία και μερική απόφραξη (25%)
• Το περικολικό απόστημα
• Η γενικευμένη περιτονίτιδα από διάτρηση του εντερικού τοιχώματος
• Συρίγγια με την ουροδόχο κύστη, τον ουρητήρα, τον κόλπο, την μήτρα, το λεπτό έντερο, το τυφλό, το κοιλιακό τοίχωμα και το περίνεο
• Από την βαρύτητα της νόσου (ήπια φλεγμονή, γενικευμένη περιτονίτιδα)